Likovna kritika

Umjetnicima koji su u formiranju egzistencijalnog tkiva slike, pokrenuti vlastitom intelektualnom kontemplacijom i emotivnim impulsima, svoj likovni kredo našli u neikoničnoj semantici apstraktnih plastičnih struktura pripada i crnogorski slikar mjađe generacije Branko Mrdak
Njegovo slikarstvo, kao autonomna vizija van paradigmi, fokusirano je na energetskoj čulnosti boje oslobođenoj od svake deskriptivne funkcijie, ali i na subjektivnoj datosti idejnih postulata. Naime, polazeći od traganja za autonomnim vrijednostima svog unutrašnjeg prostora i onog koji nas okružuje on je svoj rad utemeljio na korelaciji plastičnih struktura, ali i na emanaciji kolektivnog nesvjesnog. To je rezultiralo literalnom odrednicom radova objedinjenih nazivom kompleksnog značenja – DIJALOZI, koji po riječima umjetnika predstavljaju varijacije multiaktivnih procesa saglasja i nesaglasja koji se odvijaju u nama i oko nas, ali i reminiscencije na Pollocka i njegovo djelo koje je !uzvišeno svjedočanstvo u velikom dijalogu o ljudskoj strasti, prepuno osjetljivosti i osećajnosti“. Sam pojam podrazumijeva, prije svega, komunikacionu komponentu između umjetnika i njegovog slikarstva, koji Branko promišljeno objektivizira jasno definisanim međuodnosom plastičnih elemenata koji posjeduju autentičnu izvornost čistog, apsolutnog stvaranja.
Na izložbi u crkvi Santa Marija u Budvi, Branko predstavlja se slikama iz ciklusa Dijalozi (kombinovana tehnika – tempera, tuš, sepija), nastalim u periodu 2005/2006 godina.
Apstrakcija, ekspresivnos i nota poetičnog lirizma predstavljaju osnovne estetsko – likovne karakteristike slikarstva u kojem se odražava samosvjesna poetika umjetnika zasnovana na magiji boje i njenim linearnim ritmovima. Slikarska akcije se odvija na jednoobraznoj bojenoj pozadini, koja svojom transparetnošću emanira vibrantne senzacije i otvara se prema imaginarnoj beskonačnosti, ali ne remeteći, pri tome, dvodimenzionalnu projekciju kompozicionih sklopova.
Igromkao pokretačkim faktorom u istraživanju neograničenih izražajnih mogućnosti boje, on je u Dijalozima razvio čitav spektar njenih komunikacijskih, mentalno – čulnih svojstava. Slike predstavljaju cjeline koje definišu više izdvojenih formalnih nukleusa (tri ili dva), koji međusobni koegzistiraju, da bi ih kasnije sveo na jedno jezgro – „monolog“ ili rasuo po slici, vodeći računa da ih maštovitim spajanjima, razigranošću i unutrašnjom sugestivnošću zadrži na okupu. Nasuprot klasičnim strukturama građenja slike, on tople tonove smješta u pozadini, a hladne u prvi plan stvarajući „reljefno“ kretanje oblikovanih masa i harmoničnosadejstvo njihovih komplementarnih kontrasta. U građenju slike polazi od kolorističkih vrijednosti pozadine usklađujući sa njomhromatski izdeferencirane površine koje prelaze jedna u drugu, dodiruju se, superponiraju, ukrštaju, postajući polja dejstva na kojima se odvija slikarska akcija. Bojeni registar kreće se u tasponu od pastelne prozračnosti do intezivne zvučnosti i gustine. Unutrašnji aktivizam i ekspresija boje koji grade čulno – materijalnre – strukture apstraktnih oblika i linija, manifestuju se gestualnim potezima i enegetskim potencijalima površina i akcenata koji udahnjuju „život“ u hermatizovanu, zgusnutu atmosferu slike.
Zapravo, ako bojene površina, „sintetizovane leksike“, definišu statične forme koje uspostavljaju ravnotežu, organizuju i harmonizuju kompozicijske cjeline, onda njeni lijnearni ritmovi, koji djelimično prate formu ili se slobodno šire prostorom, predstavljaju nosioce oslobođene ekspresivnosti. Linije su modulisane kao refleksi – zrake koji se integrišu u firme ili se kao grafički znaci procesuiraju u prostoru. Kao nafigurativna potka, poput muzičkog znaka, one žive na površinu slike ali, istovremeno, simuliraju i treću dimenziju. Međutim, boja – linija pored prividne spontanosti i aktivističke intezivnosti, kao nosilac dinamičke funkcije i faktor kretanja u plastičnoj strukturi slike, pokazuje jasno izraženu artikulaciju i kontrolisanu tedenciju širenja.
Brankova potreba za impulsivnim izražavanjem, sasvim prirodno, našla je svoje ishodište u dripping-u, koji se kod njega javlja kao elemenat plastičnog, tektilnog „skandiranja“ u razuđenoj linearnoj mreži.
Plastični sloj njegovih slika, koji je saobražen zakonitostima apstraktnog ekspresionizma, involvira i sugeriše našem podsvjesnom da u njemu „oživi“ asocijativne oblike. To je, zapravo, i osnov posmatračevog komunikacijskog odnosa prema nepredmetnom, da u dijalogu forme, boje i linije aktivira svoje misione i čulne senzacije.
Likovno djelo Branka Mrdaka, idejnom i optičkom izražajnošću pripada velikoj porodici apstraktnog slikarstva i predstavlja dio neograničenih iskazanih mogućnosti i valencija Moderne. U prostorima koji otvaraju put oslobođenoj mašti, invenciji i kreativnim mogućnostima on je stvorio individualan slikarski svijet koji karakterišu izvanredan unutrašnji sklad, harmonični međuodnoi plastičnih elemenata, atmosfera zgusnutih kompozicijskih emocija ispunjena lirskom osjetilnošću i toplinom.

Ljiljana Zeković
Istoričar umjetnosti